Mắc khén là một loại gia vị cực kì dễ tìm và được ví như linh hồn ẩm thực của Tây Bắc. Ngày nay, phạm vi sử dụng loại hạt hương liệu này không còn gói gọn trong các tỉnh miền núi phía Bắc nữa. Thay vào đó, mắc khén đã được sử dụng phổ biến hơn ở nhiều tỉnh thành trên các nước. Chính vì vậy, nội dung bài viết hôm nay Putaleng sẽ cùng các bạn tìm hiểu những món ngon từ hạt mắc khén để làm phong phú thêm mâm cơm của gia đình bạn nhé

1. Hạt mắc khén

Hạt mắc khén là một loại gia vị nổi tiếng tại vùng núi tây bắc, có công dụng tương tự như hạt tiêu trên thị trường Việt Nam. Nó có mùi rất thơm rất đặc trưng. Mắc khén là một cây thuộc thân gỗ cao và ra hoa thành những chùm. Vào tháng 11 hằng năm thì những hoa này bắt đậu thành quả chín và cũng là thời điểm để thu hoạch.

Hạt mắc khén nếu ngửi qua có mùi tương tự như mùi vỏ cam, nhưng cảm giác thơm nhẹ, dễ chịu hơn. Thực khách lúc ăn ban đầu không cảm nhận được vị gì, lúc sau mới bắt đầu tê dầu lưỡi, giống việc nếm tinh dầu từ vỏ bưởi. Do tính chất của mắc khén chứa nhiều tinh dầu, nên nếu không để nguội mà xay lúc còn nóng sẽ bị dính, bột không được mịn.

2. Danh sách những món ngon từ hạt mắc khén

Mắc khén có thể được dùng ở rất nhiều trường hợp với món ăn khác nhau. Nhưng nổi tiếng và dễ làm nhất có thể kể đến món thịt sấy, thịt trâu gác bếp, thịt nướng và các món kho.

2.1 Cá rô phi nướng mắc khén Tây Bắc

Nguyên liệu chuẩn bị:

• 1 con cá rô phi khoảng 700gr
  2 thìa hạt mắc khén
  Rau Húng dũi, Ngò gai, Thì Là
  Hành Củ, Hành Lá, Củ Sả, Ớt tươi, Muối

Cách thực hiện:

• Cá rô phi tươi mổ bụng làm sạch, cạo bỏ vảy, cắt bỏ vây! Dùng dao khía đều 2 bên thân cá, chỉ nên khía sâu 1/2 thịt cá.
  Các loại gia vị & rau thơm rửa sạch, thái thật nhỏ. Cho vào tô to, thêm chút muối hoặc bột canh. Cho 2 thìa hạt mắc khén vào. Trộn đều hỗn hợp gia vị + rau thơm.
  Cho hỗn hợp Gia vị + Rau thơm chà xát vào bụng cá và mình cá
  Dùng kẹp nướng cá nhỏ lửa trên than hồng, trở đều 2 mặt, tránh bị cháy,khi thấy vàng đều 2 mặt, mùi thơm lừng bốc lên là cá đã chín. Nhớ là đừng nướng chín quá cá sẽ bị khô ạ.
  Làm nước chấm cho món cá này: trộn đều mắc khén, bột canh và ớt tươi đã thái lát chung trong 1 cái bát.
  Món cá nướng mắc khén này không nên sử dụng nước mắm, vì mùi nước mắm sẽ làm mất đi vị thơm và ngon của cá nhé.
• 2.2 Thịt nướng hạt mắc khén vô cùng đơn giản

Khác với những món thịt nướng bạn hay ăn ở nhà hàng, thịt nướng mắc khén mang hương vị núi rừng và có mùi thơm vô cùng hấp dẫn. Thay vì phải ngửi thấy mủi dầu mỡ cháy trong thị nướng, bạn sẽ thấy được mùi thơm của mắc khén hòa quyện cùng miếng thịt nóng hổi.

Bạn không cần phải ướp nhiều gia vị như những món thịt nướng nhiều dầu mỡ dưới thành phố, tất cả những gì bạn cần là muối, bột canh, mắc khén và ớt nếu bạn ăn cay. Ướp đều với thịt và sau đó được cho vào những chiếc xiên và nướng trên bếp than hồng. Tất cả quá trình và công đoạn làm đều thân thiện với môi trường và sức khỏe của bạn.

Để món ăn trở nên ngon hơn, người ta cũng thường chấm thịt nướng này với nước chấm chanh tỏi ớt, cũng là những thứ có sẵn và dễ tìm ở Việt Nam.

Thịt sấy – món ngon từ mắc khén đã trở thành huyền thoại
Ở Tây Bắc, đặc biệt là ở Mường Lò, Yên Bái, người Thái có món thịt trâu gác bếp vô cùng nổi tiếng. Thịt trâu gác bếp là cái tên chung để chỉ món thịt sấy với mắc khén. Bạn cũng có thể làm điều tương tự đối với thịt lợn hay thịt bò.

2.3 Thịt sấy mắc khén món ăn đặc sản của Tây Bắc

Các bước làm vô cùng đơn giản, tuy nhiên cần nhiều công đoạn một chút.

Bước 1: Bạn chuẩn bị những miếng thịt để chuẩn bị ướp và sấy.

Bước 2: Ướp thịt với gia vị mắc khén, bột canh, ớt…

Bước 3: Hấp cách thủy thịt để làm chín thịt.

Bước 4: Sau khi thịt đã chín, bạn có thể ăn luôn món thịt hấp này. Nếu không, bạn sẽ treo những thịt lên gác bếp để trở thành món thịt trâu gác bếp huyền thoại.

Sở dĩ người ta nghĩ ra cách chế biến thịt này là để bảo quản thịt được lâu hơn. Thịt có thể được lấy ăn bất kì lúc nào vì vốn dĩ đã chín rồi.

2.4 Gà nướng nguyên con với mắc khén hạt dổi

Gà nướng mắc khén là một món ăn ngon được nhiều người ưa chuộng, còn gì bằng khi cùng bạn bè hay gia đình quân quần bên nhau vào một ngày se se lạnh bên đống than hồng cùng nướng gà.

Để có món gà nướng mắc khén chúng ta cần chuẩn bị:

• Than hoa
  Một khu đất trống để nướng gà
  Gà để nguyên con
  Hạt mắc khén, hạt dổi rừng
  Sả, gừng, ớt, lá chanh, các loại rau thơm, mật ong, dầu ăn

Chế biến gia vị:

• Mắc khén rang thơm, hạt dổi nướng chín, sau đó giã nhỏ
  Sả thái nhỏ 2 củ còn lại đập giập cắt làm 3 phần
  Lá chanh thái chỉ, rau thơm rửa sạch

Sau đó:

Cho tất cả nguyên liệu trên giã nhỏ, trộn hạt mắc khén cùng với nguyên liệu vừa giã với rau thơm, dầu ăn thành một hỗn hợp sền sệt. Lấy hỗn hợp đó xoa vào thân gà. Còn lại xoa vào bụng cùng xả, lá chanh rau thơm nhồi vào bụng, ướp gà khoảng 1 tiếng. Cuối cùng xiên lên que, gác lên chỗ đã chuẩn bị và quay gà. Nhớ quay đều tay để gà chín đều và đẹp mắt. Trong lúc gà gần chín quết thêm mật ong và dầu ăn cho gà lên màu.

2.5 Sườn nướng mắc khén

Sườn nướng mắc khén là món rất được nhiều người ưa chuộng. Miếng sườn hấp dẫn, dậy mùi cùng vị cay cay của ớt, tê tê của mắc khén kết hợp với vị ngọt của mật ong.

Để làm được món này các bạn cũng cần chuẩn bị gia vị như tỏi, ớt, mật ong, mì chính, hành tỏi và đặc biệt không thể thiếu là mắc khén rang thơm.

Cho tất cả nguyên liệu trên trừ mật ong vào giã nhuyễn rồi ướp với sườn khoảng 2 tiếng, sườn nên để cả tảng. Bạn nên lựa chọn miếng sườn nhiều thịt để nướng không bị hao!

Khi nướng sườn gần chín, bạn nhớ quét thêm mật ong để tạo vị vàng óng và ngọt cho sườn nhé.

2.6 Cải bẹ non xào mắc khén

Chúng ta thường hay dùng bẹ già của cải bẹ để muối dưa, còn phần lõi để luộc hoặc xào, hôm nay chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách xào cải bẹ ngon mà lại hấp dẫn hơn khi có mắc khén đó.

• Để có món lõi cải bẹ xào mắc khén chúng ta cần 6-8 lõi cải bẹ rửa sạch từng lá và thái vát
• Dầu ăn, mắm, hạt nêm và không thể thiếu mắc khén rang lên giã nhuyễn thành bột

Cách chế biến như sau:

• Cho dầu ăn vào chảo đun nóng già, sau đó cho dưa cải vào xào, nêm thêm mắm, hạt nêm cho vừa ăn, xào đến khi gần chín thì cho mắc khén vào đảo đều.
• Xong việc bạn chỉ cần cho ra đĩa và thưởng thức vị giòn giòn cay cay của cải bẹ lẫn hương thơm đặc trưng của mắc khén sẽ làm bạn nghiền đó.
• 2.7 Thịt lợn rừng xào lăn với hạt mắc khén

Bạn ngán ăn thịt luộc, bạn chán ăn thịt rang, vậy thì hôm nay hãy thêm vào thực đơn của gia đình món thịt lợn xào lăn mắc khén nhé.

Để làm được món này bạn cần chuẩn bị:

• Thịt lợn rừng cả bì lẫn nạc thái mỏng để xào
• Xả, ớt, tỏi, mắc khén rang thơm đập nhỏ
• Dầu ăn, mắm, hạt nêm

 Cách nấu:

• Cho dầu vào chảo xào thịt lợn qua lên
• Lợn gần chín cho xả và ớt vào đảo đều tay, nêm mắm, hạt nêm cho vừa ăn
• Cuối cùng xúc ra đĩa, thêm chút mắc khén lên đảo đều

Thế là bạn đã có một đĩa thịt xào lăn mắc khén để chiêu đãi cả gia đình, hãy cùng tận hưởng vị ngon của mắc khén hòa quyện trong từng miếng thịt.

2.8 Thịt kho với hạt mắc khén

Chuẩn bị:

• Thịt ba chỉ  ngon
• Một thìa hạt mắc khén đã rang thơm
• Gừng  thái lát
• Sả cắt nhỏ, quế
• Gia vị: Nước tương, đường, xì dầu, nước mắm, hạt nêm, tiêu, nước màu, dầu hào, rượu gạo.

Sơ chế và nấu :

• Thịt ba chỉ cắt miếng vuông để kho
• Nước tương, đường, xì dầu, nước mắm, hạt nêm, tiêu, nước màu, dầu hào, rượu gạo cho vào ướp 45 phút cho ngấm
• Cho thịt lên đun 20 phút cho gừng, mắc khén, sả và quế vào đun cho đến khi thịt mềm.

Cuối cùng lấy thịt và ăn với cơm nóng, thịt vị cay mặn ngọt đậm đà, cùng với cơm nóng tạo nên sự hấp dẫn cùng với mùi hương của sả, mắc khén và quế thì mới tuyệt vời làm sao.

2.9 Vịt om sấu mắc khén

Nguyên liệu cần chuẩn bị

• Vịt 1 con chặt miếng vừa ăn
• Sả, tỏi băm, 15 quả sấu
• Mắc khén rang thơm, giã vụn
• Mắm, hạt nêm, hạt tiêu

Cách nấu

• Vịt cho vào ướp cùng sả, mắm, tiêu, hạt nêm cho vừa ăn khoảng 1 tiếng
• Tỏi băm phi thơm. Sấu khía đôi sau đó cho vịt vào xào qua cùng nhau
• Sau đó đổ nước vào ninh cho đến khi cạn nước chỉ còn hỗn hợp sền sệt
• Cuối cùng cho mắc khén vào đảo đều

Cuối cùng thì bạn đã có thể thưởng thức món vịt om sấu mắc khén, hãy thưởng thức và cảm nhận nhé.

Lời kết

Với hạt mắc khén là 1 loại gia vị với người Tây Bắc đơn thuần thôi. Nhưng bạn có thể thấy được nó làm được rất nhiều món ăn ngon. Mà mình tin ai ăn 1 lần cũng sẽ nhớ mãi hương vị của nó. Vậy còn chừng chừ gì nữa mà bạn không chuẩn bị sẵn 1 ít hạt mắc khén trong bếp gia đình mình. Chúc các bạn thành công nhé!